Powojenna historia MBP w Gliwicach rozpoczyna się w 1945 roku od porządkowania pozostałości po bibliotekach działających w mieście przed wojną. Pierwsze polskie zbiory to dary osób prywatnych, zwłaszcza repatriantów ze Wschodu. W ten sposób w ówczesnych zbiorach, zupełnie przypadkowo, znalazły się pozycje wydane przez znakomite, przedwojenne oficyny. W miarę rozwoju rynku wydawniczego, księgozbiór uzupełniany był zakupem dotowanym przez Miasto i dary z Ministerstwa Oświaty. Otwarcie pierwszej wypożyczalni i czytelni nastąpiło w połowie grudnia 1946 roku w budynku przedwojennej Stadtbibliothek, obecnie pl. Inwalidów Wojennych 8-12.
W 1950 roku biblioteka zostaje przeniesiona do Ratusza, którego pomieszczenia nie spełniają jednak wymogów bibliotecznych. W Ratuszu pracują równolegle wypożyczalnia dla dorosłych i wypożyczalnia dla dzieci. Natomiast w mieście w tym czasie funkcjonują już dwie filie. Od tego roku rozpoczyna się także stopniowy rozwój filii bibliotecznych. Pojawia się Koło Przyjaciół Biblioteki zrzeszające ludzi przyjaznych książce i bibliotece.
W 1966 roku dyrekcja Biblioteki oraz Centralna Wypożyczalnia dla dorosłych i dla dzieci zostają przeniesione do wyremontowanych pomieszczeń w budynku przy ul. Kościuszki 17. W Ratuszu powstaje Filia nr 1.
W roku 1970 w mieście działa już 15 filii bibliotecznych a uruchomienie kolejnych, specjalistycznych, rozpoczyna się od:
- biblioteki dla dzieci i młodzieży na Trynku
- biblioteki szpitalnej
- wypożyczalni zbiorów muzycznych i specjalnych w tym książki mówionej.
Następna filia powstaje w domu rodzinnym generała Jerzego Ziętka przy ul. Dworskiej 3. W wyniku likwidacji biblioteki powiatowej w Gliwicach i korekty granic miasta, w roku 1975 biblioteka powiększa się o cztery nowe filie w Bojkowie, Brzezince, Ostropie i Wilczym Gardle.
Do połowy lat dziewięćdziesiątych trwa nieprzerwany ruch w sieci placówek: zmiana lokalizacji, poprawa warunków pracy, większe pomieszczenia. Ostatnią uruchomioną filią była w 1993 r. biblioteka w Łabędach.
W roku 1995 biblioteka organizuje I edycję Międzynarodowego Konkursu Graficznego na Ekslibris. Zasięg i zakres konkursu, jego międzynarodowa popularność spowodowały, że Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach znana jest w wielu krajach świata.
W roku 2000 pojawiły się w bibliotece pierwsze komputery. W tej chwili wszystkie placówki biblioteki są skomputeryzowane, czytelnicy mają zdalny dostęp do swoich kont, a w filiach mogą skorzystać z bezprzewodowego Internetu.
W 2015 roku dokonano restrukturyzacji sieci MBP. Otwarto BIBLIOFORUM, pierwszy na Śląsku punkt biblioteczny w wielkopowierzchniowym centrum handlowym. Główna siedziba biblioteki przeszła modernizację, dzięki środkom Miasta Gliwice oraz pozyskanej dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przeprowadzone prace umożliwiły przeniesienie do centrum miasta Wypożyczalni Muzycznej i Zbiorów Specjalnych oraz Czytelni Naukowej.
Obecnie sieć MBP stanowi Biblioteka Centralna, Biblioforum, 17 filii i 7 oddziałów dla dzieci.
